Quy định mới nhất của hải quan Việt Nam 2026 khi nhập hàng Trung Quốc

Bước sang năm 2026, bối cảnh nhập khẩu từ Trung Quốc sang Việt Nam đã khác xa so với vài năm trước. Tỷ trọng hàng Trung Quốc chiếm hơn 1/3 kim ngạch nhập khẩu, các kênh thương mại điện tử xuyên biên giới bùng nổ, việc siết chặt quản lý hải quan là điều không thể tránh. Câu chuyện bây giờ không chỉ là “cước bao nhiêu, hàng về mấy ngày”, mà là: doanh nghiệp có kịp cập nhật luật chơi mới hay không.

Nếu vẫn áp mã HS cũ, dùng biểu thuế cũ, nộp hồ sơ giấy, khai trị giá “cho tiện”, bạn rất dễ rơi vào 3 tình huống: hàng bị giữ tại cảng, bị truy thu thuế, hoặc bị phạt vì vi phạm hành chính. Ngược lại, những doanh nghiệp nắm được quy định mới, chuẩn hóa hồ sơ điện tử, biết tận dụng ưu đãi thuế từ C/O Form E… sẽ thông quan nhanh hơn, chi phí ít hơn, rủi ro thấp hơn.

Trong bài viết này, Hoa Nam Logistics sẽ tóm lược những điểm cập nhật quan trọng nhất về mã HS, biểu thuế, hồ sơ điện tử, kiểm tra trị giá, kiểm tra chuyên ngành, phân luồng, C/O Form E và chế tài xử phạt mà bạn cần nắm khi nhập hàng Trung Quốc chính ngạch năm 2026.

1. Cập nhật mới về mã HS Code và biểu thuế nhập khẩu 2026

Năm 2026, Bộ Tài chính và Tổng cục Hải quan ban hành Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt 2026, kéo theo hàng loạt thay đổi về mã HS và thuế suất. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến việc tính giá nhập và xây dựng cấu trúc giá bán của doanh nghiệp.

Một số điểm đáng chú ý:

- Nhiều nhóm mã HS được điều chỉnh hoặc tách nhỏ cho hơn 500 mặt hàng, tập trung vào:

- Điện tử, linh kiện, thiết bị thông minh.

- Máy móc, thiết bị sản xuất, đồ gia dụng.

- Dệt may, phụ liệu may mặc.

Một số mặt hàng có xuất xứ Trung Quốc được áp thuế nhập khẩu 0–5% khi có C/O Form E hợp lệ, theo hiệp định ACFTA (ASEAN – China FTA). Bổ sung mã HS riêng cho hàng thương mại điện tử xuyên biên giới, giúp phân biệt rõ với hàng nhập khẩu thương mại truyền thống.

Nếu doanh nghiệp vẫn dùng bảng HS cũ, rất dễ xảy ra tình huống khai sai mã → sai thuế suất → có nguy cơ bị ấn định lại thuế, doanh nghiệp có thể mất cơ hội hưởng ưu đãi thuế dù hàng đủ điều kiện.

Lời khuyên: rà soát lại toàn bộ danh mục hàng nhập, tra cứu lại mã HS theo biểu 2026 và cập nhật ngay vào hệ thống.
Xem hướng dẫn chi tiết: Cách xác định mã HS Code chính xác khi nhập hàng Trung Quốc

2. Thay đổi về quy định hồ sơ hải quan điện tử (VNACCS 2.0)

Từ 01/01/2026, 100% tờ khai hải quan bắt buộc phải thực hiện qua Hệ thống VNACCS/VCIS phiên bản 2.0. Điều này không chỉ là “nâng cấp kỹ thuật”, mà kéo theo yêu cầu cao hơn về chuẩn hóa hồ sơ điện tử.

Một số điểm mới:

- Hệ thống tự động kiểm tra tính hợp lệ của Invoice, Packing List (định dạng, dữ liệu bắt buộc, khớp thông tin).

- Hỗ trợ kết nối dữ liệu trực tiếp từ nhà cung cấp Trung Quốc thông qua EDI, giảm rủi ro sai lệch thông tin.

- Cho phép doanh nghiệp tải lên chứng từ điện tử có chữ ký số (hợp đồng, invoice, packing list, giấy phép…) thay cho nộp bản giấy.

- Nếu chứng từ không đúng định dạng, thiếu trường thông tin hoặc sai chuẩn, hệ thống sẽ tự động từ chối tờ khai trước khi đến tay cán bộ hải quan.

Điều này đồng nghĩa:

- Doanh nghiệp không thể “làm thủ công kiểu cũ”.

- Cần chuẩn hóa quy trình nội bộ: xuất hóa đơn, lập packing list, soát hồ sơ trước khi upload.

3. Tăng cường kiểm tra trị giá hải quan & chống gian lận thuế

Một trong những trọng tâm năm 2026 là siết chặt khai trị giá hải quan. Hải quan sẽ so sánh trị giá khai báo với cơ sở dữ liệu GTT02 (Giá tính thuế hàng nhập khẩu).

Cơ chế:

- Nếu trị giá khai báo thấp hơn khoảng 20% so với giá tham chiếu trong hệ thống,

- Lô hàng có thể bị chuyển luồng đỏ, giữ lại để kiểm tra, đối chiếu chứng từ.

Ví dụ:

Bạn khai giá nhập 3 USD/chiếc đồ gia dụng,

Trong khi GTT02 cùng mặt hàng là 5 USD/chiếc → Khả năng cao lô hàng bị giữ để xác minh, yêu cầu cung cấp hợp đồng, chứng từ thanh toán, báo giá.

Hậu quả nếu không chứng minh được:

- Bị ấn định lại trị giá, truy thu thuế theo giá hệ thống.

- Có thể bị xử phạt theo quy định về gian lận trị giá hải quan.

Giải pháp:

- Khai đúng giá thực, không “tối ưu” trị giá theo kiểu mạo hiểm.

- Lưu giữ đầy đủ hợp đồng, chứng từ thanh toán, báo giá, booking vận chuyển để có cơ sở giải trình.

4. Quy định mới về kiểm tra chuyên ngành 

Từ 2026, Việt Nam đẩy mạnh cơ chế một cửa quốc gia trong kiểm tra chuyên ngành, nghĩa là:

- Doanh nghiệp nộp thông tin một lần trên hệ thống,

- Dữ liệu được chia sẻ giữa các cơ quan (hải quan, bộ ngành chuyên ngành).

Tuy nhiên, đi kèm với “một cửa” là yêu cầu hồ sơ chặt chẽ hơn, tránh tình trạng xin – cho, bổ sung nhiều lần.

Những điểm cần chú ý:

- Hàng thực phẩm, mỹ phẩm, thiết bị điện tử, đồ chơi trẻ em… gần như chắc chắn phải có: Giấy công bố, Giấy chứng nhận hợp quy, hoặc giấy chấp thuận chuyên ngành trước khi thông quan.

Một số mặt hàng mới bổ sung vào danh mục kiểm tra:

- Pin lithium,

- Sản phẩm năng lượng tái tạo,

- Thiết bị AI/IoT thông minh…

- Giấy phép, giấy chứng nhận chỉ còn hiệu lực 12 tháng, không dùng “vĩnh viễn” như nhiều doanh nghiệp từng quen trước đây.

5 Điều chỉnh về phân luồng kiểm tra

Hải quan Việt Nam triển khai hệ thống phân luồng dựa trên quản lý rủi ro + AI phân tích dữ liệu. Điều này khiến việc “lịch sử doanh nghiệp” trở nên cực kỳ quan trọng.

Một số yếu tố ảnh hưởng đến phân luồng:

- Lịch sử tuân thủ: khai đúng – nộp đủ – không bị phạt.

- Lịch sử vi phạm: từng bị truy thu, sai mã HS, sai trị giá…

- Mặt hàng nhạy cảm, giá trị cao, dễ gian lận thuế.

- Uy tín của đơn vị logistics/đại lý hải quan khai báo giúp.

Mẹo giảm rủi ro bị luồng đỏ:

- Duy trì hồ sơ tuân thủ sạch trong nhiều lô hàng.

- Hạn chế tối đa các lỗi cơ bản: sai HS, thiếu C/O, khai trị giá bất hợp lý.

- Sử dụng đơn vị logistics uy tín như Hoanam Logistics, có kinh nghiệm khai báo chuẩn, giảm tỷ lệ bị “dính lỗi ngớ ngẩn”.

Xem thêm: Những lỗi phổ biến khi làm thủ tục hải quan khiến hàng bị giữ

6. Cập nhật quy định mới về C/O Form E (ưu đãi ACFTA)

C/O Form E vẫn là “chìa khóa” để hàng Trung Quốc được hưởng ưu đãi thuế nhập khẩu theo ACFTA, nhưng 2026 có một số điểm mới:

- Hải quan Việt Nam chỉ chấp nhận bản C/O điện tử, không yêu cầu bản giấy kèm theo.

- C/O phải có mã QR truy xuất, cho phép đối chiếu trực tuyến với cơ quan cấp tại Trung Quốc.

- Thời hạn nộp C/O: không quá 12 tháng kể từ ngày phát hành.

- Nếu C/O không hợp lệ, sai thông tin, hoặc không xác thực được:

- Doanh nghiệp mất ưu đãi thuế, phải nộp theo thuế suất thông thường.

7. Thời gian thông quan rút ngắn

Nhờ hệ thống điện tử, một cửa quốc gia, phân luồng tự động, thời gian thông quan trung bình năm 2026 được rút xuống:

- Luồng xanh: 1–2 giờ.

- Luồng vàng: khoảng 1 ngày làm việc.

- Luồng đỏ: 2–3 ngày làm việc nếu hồ sơ rõ ràng.

Tuy nhiên, đó là trong trường hợp:

- Hồ sơ khai báo chuẩn,

- Không sai HS, không lệch trị giá,

- Đủ giấy phép chuyên ngành trước khi mở tờ khai.

Nếu mắc lỗi:Sai mã HS, sai trị giá, thiếu C/O, thiếu giấy phép…
→ Hàng vẫn có thể bị giữ 5–10 ngày, thậm chí lâu hơn nếu phải xin lại giấy tờ hoặc giải trình nhiều lần.

8. Xử phạt vi phạm hành chính: phạt nặng hơn, soi kỹ hơn

Các Nghị định sửa đổi (kế thừa Nghị định 128/2020/NĐ-CP) có xu hướng:

- Tăng mức phạt với các lỗi:

- Khai sai mã HS để hưởng thuế thấp.

- Khai sai trị giá để giảm thuế.

- Không nộp tờ khai đúng thời hạn.

- Không lưu giữ hồ sơ theo quy định.

- Tăng cường kiểm tra sau thông quan:

- Lấy dữ liệu từ nhiều lô hàng, nhiều năm,

- So sánh với dữ liệu ngành, đối tác, thị trường.

Điều đó có nghĩa: “Qua được một lần không có nghĩa lần sau sẽ qua” – nếu cơ quan chức năng quyết định kiểm tra lại, mọi sai sót đều có thể bị “khui” ra.

9 . Doanh nghiệp cần làm gì để tuân thủ quy định 2026?

Để không bị cuốn vào rủi ro từ những thay đổi này, doanh nghiệp nhập hàng Trung Quốc nên:

- Cập nhật định kỳ các văn bản pháp luật, biểu thuế, mã HS mới.

- Rà soát lại mã HS Code cho từng mặt hàng đang nhập, điều chỉnh theo biểu 2026.

- Chuẩn hóa quy trình hồ sơ điện tử, sử dụng chữ ký số, lưu trữ bản mềm đầy đủ.

- Lưu hồ sơ tối thiểu 5 năm để sẵn sàng khi có kiểm tra sau thông quan.

- Làm việc với đơn vị logistics chuyên tuyến Trung–Việt, có năng lực hải quan, để:

Tư vấn mã HS,

Kiểm tra hồ sơ,

Khai báo trọn gói,

Đại diện làm việc với hải quan khi có vấn đề phát sinh.

10. Dịch vụ cập nhật & tư vấn hải quan 2026 tại Hoa Nam Logistics

Trong bối cảnh quy định thay đổi liên tục, việc “tự bơi” không phải lúc nào cũng là lựa chọn khôn ngoan. Hoanam Logistics đồng hành với doanh nghiệp không chỉ ở khâu vận chuyển, mà còn:

- Tư vấn, rà soát mã HS Code theo biểu thuế và quy định 2026.

- Hỗ trợ chuẩn hóa hồ sơ điện tử theo chuẩn VNACCS/VCIS 2.0.

- Tư vấn và hỗ trợ xin giấy phép chuyên ngành, C/O Form E khi cần.

- Kiểm tra trước và xử lý lỗi hồ sơ hải quan, hạn chế nguy cơ bị luồng đỏ.

- Đại diện làm việc với cơ quan hải quan khi có kiểm tra hồ sơ hoặc kiểm tra sau thông quan.

Doanh nghiệp có thể liên hệ Hoanam Logistics để nhận bản cập nhật miễn phí các điểm mới quan trọng của hải quan 2026: